W ostatnich latach, począwszy od roku 1990, w polskiej elektroenergetyce nastąpiły głębokie przeobrażenia. Miały miejsce reformy o charakterze rynkowym, zmiany strukturalne, organizacyjne i własnościowe. Każdemu z etapów przemian towarzyszyły określone założenia i oczekiwania; nie było i nie ma natomiast refleksji czy i jak zostały one zrealizowane. W artykule przedstawiono stan aktualny krajowej elektroenergetyki, ze szczególnym uwzględnieniem podsektora wytwarzania energii elektrycznej. Przedstawiono bilans energii elektrycznej w Polsce, podano dane charakteryzujące poszczególne podsektory systemu elektroenergetycznego wraz z historią rozwoju elektroenergetyki w Polsce i meandrami jej restrukturyzacji i reform po roku 1990.

Raport „Roadmap 2050” stwierdza, że korzyści niskowęglowego sektora energetycznego w Europie znacznie przewyższają zagrożenia. Zdekarbonizowany sektor energii elektrycznej zdolny jest do wykorzystania elektryczności po tych samych kosztach co dzisiejsza wysokoemisyjna infrastruktura i przy takiej samej niezawodności. W raporcie dokonano oceny czterech scenariuszy dekarbonizacji. Nie są one uzależnione od importu energii elektrycznej i są oparte na technologiach istniejących bądź znajdujących się w końcowej fazie rozwoju.

Kolejne wyzwania stawiane przed polskim sektorem elektroenergetycznym, w tym m.in.: rozwój energetyki odnawialnej, implementacja dyrektyw środowiskowych Komisji Europejskiej, program budowy energetyki jądrowej czy zmiana architektury rynku energii elektrycznej w kraju wymagają zarówno z perspektywy całego sektora, jak i z perspektywy każdego z przedsiębiorstw energetycznych poszukiwania nowych możliwości analitycznych w zakresie identyfikowania w horyzoncie średnio- i długoterminowym pozycji rynkowej tych przedsiębiorstw. Jedną z interesujących możliwości dają modele rynkowe (zwane również symulatorami rynku) odwzorowujące pracę systemu elektroenergetycznego, w tym procesy związane z pokrywaniem na zasadach rynkowych zapotrzebowania odbiorców końcowych na energię elektryczną przy uwzględnieniu istniejących uwarunkowań oraz roli w tym procesie poszczególnych przedsiębiorstw wytwórczych i pojedynczych źródeł. Referat prezentuje charakterystykę przykładowych narzędzi należących do klasy modeli rynkowych użytkowanych w Europie Zachodniej oraz praktyczne możliwości ich zastosowania.

W niniejszym artykule zestawiono indykatory generacji rozproszonej (GR). Zdefiniowano generację rozproszoną z uwzględnieniem indykatorów ekonomicznych i organizacyjnych. Zgodnie z tematyką zawartą w tytule artykułu, zestawiono determinanty rozwoju GR, które zostały wyznaczone na podstawie badań empirycznych (wywiadu bezpośredniego) - przeprowadzonych w reprezentatywnych grupach ekspertów. W celu obiektywnego spojrzenia na zagadnienia z zakresu drugiego filara wytwarzania - generacji rozproszonej, badania przeprowadzono w dwóch grupach ekspertów: z „zarządzania” oraz „elektroenergetyków” - decydentów w obszarach zarządzania energią elektryczną. Przeprowadzenie badań w wygenerowanych grupach ekspertów, potwierdziło rozbieżności w ich poglądach w badanym zakresie oraz konieczność generowania determinantów GR. Heterogeniczność dotyczy nie tylko kwestii determinantów rozwoju drugiego filara wytwarzania ale również kwestii definicyjnych – np.: GR źródło energii czy jednostka organizacyjna wytwarzania małej skali?; przedmiotowych – np.: zakres działania, lokalizacja, penetracja rynku, własność. Wyznaczone determinanty zestawiono w pięciu konwergentnych kategoriach, takich jak: techniczna, ekonomiczna (skala makro-), organizacyjna (skala mikro-), ekologiczna, oraz społeczna. Wskazano istotę tych determinantów w aspekcie stymulacji rozwoju drugiego filara wytwarzania energii elektrycznej.

Podstawowym twierdzeniem ekonomicznym dotyczącym optymalnego planowania rozwoju produkcji jest twierdzenie o równowadze kosztów krańcowych krótko i długookresowych. W systemach elektroenergetycznych twierdzenie to, jako ogólna zależność ekonomiczna, również obowiązuje, niemniej interpretacja tego twierdzenia, ze względu na rozproszenie systemu elektroenergetycznego oraz występujące ograniczenia, nie jest tak jednoznaczna jak dla produkcji prostej. W artykule zaprezentowano proste przykłady wyjaśniające istotę problemu równowagi tych kosztów krańcowych potwierdzające ich przydatność w planowaniu rozwoju systemu elektroenergetycznego. Przykłady dotyczą zarówno strat energii jak i ograniczeń w przepustowości elementów systemu.

W artykule porównano roczne koszty wytwarzania ciepła na przykładzie pompy ciepła wspomaganej grzałką elektryczną SPC+GRZ i innych alternatywnych źródeł. Jako alternatywne źródło ciepła rozpatrzono akumulacyjny zbiornik wodny ogrzewany energią elektryczną w taryfie nocnej, kotłownię spalającą odpowiednio węgiel, olej, gaz ziemny i płynny oraz elektrociepłownię. Dla układu pompy ciepła i konwencjonalnego systemu grzewczego przyjęto, że odbiorcy pobierają szczytową moc cieplną rzędu 7–35 kW. Przedziałowi tej mocy, w zależności od powierzchni ogrzewalnej, odpowiada roczne zapotrzebowanie na ciepło w wysokości od 60 do 300 GJ. W pracy wyznaczono graniczną cenę energii elektrycznej dla SPC, a także warunek, jaki musi spełniać współczynnik efektywności energetycznej ε dla sprężarkowej pompy ciepła, aby była ona efektywna pod względem ekonomicznym.

Perspektywy rosnącego zużycia źródeł energii nieodnawialnej skłania do konkretnych działań w celu redukcji konsumpcji energii na świecie. Powodem wzrostu konsumpcji na energię jest rozwój cywilizacyjny a co za tym idzie wzrost zapotrzebowania na nośniki energii zarówno przez konsumentów indywidualnych jak i zbiorowych. Możliwością zapobiegania wzrostom spożywania energii jest prowadzenie systematycznych kampanii społecznych promujących oszczędności w zużywaniu energii. Kampanie te są przykładem komunikacji społecznej wspomagającej konsumpcję społecznie odpowiedzialną zarówno przez przedsiębiorstwa jak i gospodarstwa domowe. Komunikacja społeczna na rzecz redukcji konsumpcji energii ma na celu zwrócenie uwagi konsumentom na zaistniały problem, jego konsekwencje w skali globalnej, jak również nakłonienie do zmiany stylu zachowań konsumenckich na polu energetycznym. W artykule zasygnalizowano wpływ decyzji konsumentów i producentów na zużywanie energii, a także zagadnienia dotyczące zielonego marketingu.

W artykule przeanalizowano przykłady wykorzystania monitoringu do kontroli eksploatacji systemów ciepłowniczych. Omówiono niezbędność śledzenia parametrów pracy źródeł ciepła współpracujących z jedną siecią ciepłowniczą (Słupsk). Przedstawiono możliwości wykorzystania quasi-dynamicznych parametrów do kontroli wykresów ciśnień piezometrycznych w sieci ciepłowniczej (Gdańsk). Wykazano, że monitoring, powinien być wykorzystany do rzeczywistego sterowania systemami ciepłowniczymi i przyczyniać się do realnych efektów energetycznych.

W artykule przedstawiono różne metody analizy niezawodności układu mostkowego – metodę dekompozycji, minimalnych przekrojów, minimalnych dróg połączeń oraz metodę macierzy połączeń. Dokładność przedstawionych metod analizy niezawodności układu mostkowego porównano na wspólnym wykresie. Praktyczne zastosowanie jednej z metod przedstawiono z zastosowaniem programu BlockSim, służącego do analizy niezawodności złożonych struktur niezawodnościowych. Wyznaczono niezawodność układu mostkowego modelując rozkład niezawodności poszczególnych elementów układu mostkowego odpowiednio za pomocą rozkładów: wykładniczego, normalnego i Weibulla.

The paper is concerned to the problems of the distribution network systems optimisation, development and operation. An optimisation method of the regional distribution network reliability level, using the evolutionary approach, has been presented in the paper. The proposed method enables to determine best – from the assumed criterion point of view - modernisation variants of distribution network systems.

Poland is one of the coal based country, abundant domestic reserves and limited access to other fuels created energy system with more than 70% of primary energy and 94% power generation from hard coal and lignite. Reduction of greenhouse gases emissions in such a system is a challenge. The bottom-up model of power and heat generation system was used to analyze paths of technologies development required to comply with the expected carbon dioxide emissions reductions. The model considered generation for various groups of consumers of flexible demand and limits on emissions for sulphur dioxide, nitrogen oxides, particulates and taxes on carbon dioxide emissions. Firstly technologies changes were observed, then decomposition method was used to identify the effects of carbon sequestration, fuels structure, efficiency improvements and demand changes on CO2 emissions reduction. The effects should indicate appropriate policy instruments to foster carbon dioxide emissions reduction.